Vleesalternatieven vormen een nog onderontwikkelde, maar zeer veelbelovende categorie: volgens een nieuwe studie zou dit segment binnen tien jaar tien procent van de wereldwijde vleesmarkt kunnen inpalmen, of een omzet van 125 miljard euro.
Troeven
Na de recente successen van spelers als Beyond Meat, Impossible Foods en Garden Gourmet (Nestlé), lijkt het duidelijk dat vleesvervangers positief onthaald worden door consumenten, zeggen analisten van Barclays in een nieuwe marktstudie. De producten hebben verschillende troeven: ze zijn doorgaans gezonder, diervriendelijk en kunnen bijdragen tot een vertraging van de klimaatverandering. Terwijl vandaag het marktaandeel van vleesvervangers amper 1% bedraagt op wereldschaal, zou dat tegen 2029 wereldwijd wel 10% kunnen worden: tien keer zoveel dus als de geschatte omzet vandaag van 12,5 miljard euro.
Voor die schatting baseren de analisten zich op de marktaandeelevoluties in andere alternatieven voedingscategorieën zoals plantaardige zuivelalternatieven (nu al 13% van de zuivelmarkt), of craft beer in de Verenigde Staten (12% marktaandeel). Veel hoger zal het marktaandeel echter niet worden, omdat de producten vandaag wel gehakt, burgers of worst kunnen vervangen, maar nog geen steak, bijvoorbeeld. Al weet je maar nooit waartoe technologie binnenkort in staat is. Veel voorzichtiger is de studie als het gaat over laboratoriumvlees: daar spelen nogal wat vragen inzake wetgeving, ethiek en aanvaarding door de consument.
Gunstige vooruitzichten
Meer en meer wordt duidelijk dat vleesalternatieven alle consumenten kunnen aanspreken, en niet enkel vegetariërs of veganisten. Dat grote spelers als Nestlé, Tyson, Conagra of Kerry in deze markt stappen is veelbetekenend, zegt het rapport. Ook fastfoodketens zien nu het potentieel: Burger King plant een Amerikaanse uitrol voor de Impossible Whopper en McDonald’s volgt de evoluties van nabij. Retailers geven steeds meer schapruimte aan de categorie.
De Californische startup Beyond Meat verbaasde recent de wereld met misschien wel de sterkste beursgang sinds de financiële crisis van 2008. Het bedrijf groeide met 70% in 2018 en zette recent stappen in verschillende Europese landen – waaronder ook de Benelux. Rivaal Impossible Foods – bekend van de Impossible Burger – heeft een akkoord met Burger King. Tyson Foods, de grootste Amerikaanse vleesproducent, verkocht recent zijn belang in Beyond Meat om zijn eigen vleesalternatieven te ontwikkelen: de eerste producten zouden deze zomer al beperkt op de markt komen. Ook grote traditionele FMCG-namen investeren in plantaardige startups: Kellogg’s, Kraft Heinz, General Mills, Nomad Foods…
In Europa is het marktaandeel van vleesvervangers iets kleiner dan in de VS, maar de penetratie is wel hoger. De groeivooruitzichten zijn hier dan ook gunstig, zeker omdat enkele toonaangevende bedrijven in de markt geloven. Unilever kocht De Vegetarische Slager en scoorde ook al met de Vegan Magnum. Nestlé ziet groot potentieel in Garden Gourmet, dat recent ook bij ons zijn Incredible Burger lanceerde.
Kansen en risico’s
Fabrikanten zetten grote stappen op het vlak van smaak en textuur, twee bijzonder belangrijke criteria voor de consument. Het analistenrapport ziet naast kansen echter ook risico’s: mogelijke restricties met betrekking tot de benaming van de producten bijvoorbeeld, kunnen een rem betekenen. Verschillende landen overwegen immers om elke benaming die naar vlees verwijst (burger, worst, steak) te verbieden voor vleesvervangers. Eerder gebeurde iets gelijkaardigs al in de sector van de zuivelalternatieven: een sojadrink mag geen ‘sojamelk’ heten, bijvoorbeeld. Ook prijs is een mogelijk issue: vleesalternatieven zijn niet veel duurder dan kwaliteitsvlees, maar wel in vergelijking met goedkopere fastfood.
Daarnaast is er de vraag of alle vleesalternatieven wel zo gezond zijn als ze beweren. De nieuwste generatie veggieburgers bevat minder cholesterol dan mager rundvlees, ongeveer evenveel vet, iets minder eiwitten en meer zout. Een aandachtspunt is het hogere gehalte aan verzadigde vetten, door het gebruik van kokosolie. Sommige plantaardige burgers bevatten bovendien nogal veel koolhydraten en sommige producenten maken gebruik van additieven zoals smaakversterkers. De Impossible Burger bevat zelfs een geheel nieuw ingrediënt: ‘soja-heem’, een stof die ook in de hemoglobine in ons bloed voorkomt en in dit geval uit soja wordt gehaald door fermentatie. Het is deze stof die de plantaardige burger sterk op vlees doet lijken… maar mogelijk staan sommige consumenten toch wat wantrouwig tegenover zulke technologische nieuwlichterij.
Minder ‘alternatief’
Conclusie? Om van vleesalternatieven een echt doorslaand succes te maken, zullen voedingsbedrijven het aanbod moeten blijven verbeteren, met oog voor de smaak en de nutritionele kwaliteiten van de producten. Marketing wordt belangrijk om een bredere doelgroep te bereiken, met argumenten als gezondheid, diervriendelijkheid en duurzaamheid. Ook de gezondheidssector kan betrokken worden in informatiecampagnes. Correcte en gedetailleerde productinformatie is essentieel. Zowel restaurants als retailers zijn belangrijke verkoopkanalen. Uiteindelijk moet het doel zijn dat vleesalternatieven minder ‘alternatief’ worden: de mainstream wenkt.
Bron: Barclays Research, Euromonitor
