Belgen buitenspel gezet?
De digitale revolutie schudt de retail zo hard door elkaar, dat we vandaag werkelijk kunnen spreken van een “Switch or Die”-scenario. Wie zich niet snel weet aan te passen aan de nieuwe, gedigitaliseerde retailrealiteit, wordt niet alleen verpletterd onder de druk van online ‘pure players’ als Amazon en Zalando, maar ook onder die van de retailers die wel op tijd en volledig voor een omnichannelstrategie hebben gekozen.
Niet toevallig ziet Albert Heijn zich immers evolueren naar een omnichannelbedrijf, nu de traditionele resultaten dalen. Daarbij ziet de distributeur overigens ook heel wat potentieel op de Belgische markt. AH is zo wel weer een buitenlandse speler die zich de Belgische retailmarkt toe-eigent, terwijl de Belgische retailers zich steeds meer buitenspel gezet zien worden.
Loon- en andere handicaps
Zelfs voor zij die de stap naar digitalisering wel kunnen zetten, vreest Comeos vandaag het ergste: nu al vloeit volgens hun eigen cijfers 37% van de online omzet naar vanuit het buitenland opererende handelaars, tegen 2018 zou dat kunnen oplopen tot ruim 68%.
Dat zo veel (online) omzet wegvloeit naar het buitenland, is volgens de organisatie te wijten aan verschillende factoren. De klassieke verklaring is uiteraard de loonhandicap in België (de loonkost zou hier tot 20% hoger liggen ten opzichte van sommige buurlanden), terwijl ook het btw-tarief hier 6% hoger ligt dan in Luxemburg en 2% hoger dan in Duitsland.
Daarnaast speelt, vooral voor e-commerce, het schaalvoordeel van bedrijven uit grotere markten een belangrijke rol. Niet alleen België, maar ook landen als Ierland, Oostenrijk of Cyprus, hebben grotere buren uit hetzelfde taalgebied en kunnen van daaruit dan ook veel makkelijker ‘veroverd’ worden dan eenzaten als Hongarije of Finland.
Dit gegeven geldt dan wel minder voor offline retailers, maar zij voelen des te meer de druk van de gewijzigde consumentenvoorkeuren: wie wil blijven bestaan, MOET vol voor online gaan… Een doordachte omnichannelstrategie kost dan wel handenvol geld, maar het alternatief – niet voor omnichannel gaan – is ondenkbaar geworden.
Kwestie van overleven
Reorganisaties en saneringen blijven in dit scenario een pijnlijke noodzaak. Als Makro dan ook laat weten kosten te moeten gaan besparen en 374 banen te schrappen, moeten we dit helaas als een overlevingsstrategie beschouwen. De keten moet echter tegelijk dringend aan zijn commerciële propositie werken, want die saneringen alléén zullen niet genoeg zijn om Makro voldoende nieuwe impulsen te geven.
Willen we geen zoveelste “free record-story” meemaken, dan moet men de retail de kans geven om ten strijde te trekken in deze “nieuwe wereld” van Amazons, Zalando’s en andere opkomende business-soorten. Volgens sommige stemmen is het echter al te laat en zijn de lasten hier zo hoog dat de Belgische retailers niet meer kunnen concurreren. Klopt het pessimisme, kunnen ze echt niet meer concurreren?
Koopkracht toch goed bewaard
Zoals elke medaille zijn keerzijde heeft, heeft ook de Belgische situatie die. De ’te hoge lasten’ in ons land zorgen er onder meer volgens onderzoek van de Universiteit Antwerpen namelijk voor dat de Belgen vrij goed door de crisis heen zijn gekomen. Dankzij de vele sociale instellingen in ons land kende het consumentenvertrouwen én – belangrijker – de economie niet zo’n scherpe dalingen als in veel andere landen het geval was.
Uit cijfers van de EU blijkt immers dat België de op twéé na grootste groeier van Europa was in de laatste vijf jaar, net omdat er een goed evenwicht tussen economische groei en koopkracht behouden is. Bijgevolg is ook de Belgische retail goeddeels gespaard gebleven van scherpe omzetdalingen, zoals die zich onder meer in de Nederlandse doe-het-zelfsector hebben voorgedaan.
Samenwerking is noodzakelijk
Terwijl de Europese Commissie erop had gerekend dat de binnenlandse consumptie het afgelopen jaar met 0,4% zou dalen en de OESO zelfs een krimp van 0,7%verwachtte, bleef de daling volgens de berekeningen van de Nationale Bank van België beperkt tot 0,3%. Daarmee doet ons land het beduidend beter dan buurland Nederland, waar een aantal sectoren heel erg te lijden hadden onder de gedaalde koopkracht.
Alle spelers (retailers, werknemers/vakbonden én overheid) moeten dan ook goed beseffen dat er een heel uitdagende periode vlak voor ons ligt, waarbij het zoeken naar boemannen verspilde energie is. Alleen als alle neuzen naar dezelfde kant wijzen, kunnen we van ons land een competitieve, welvarende markt maken die volledig mee is met zijn mobiele tijd.
Daarbij kunnen we een voorbeeld nemen aan die retailers die er het beste van weten te maken, die creatief en innovatief uit de hoek weten te komen en ons land én de sector vooruit weten te trekken. Zo zijn er heel wat, zoals de aanwezige topretailers op het RetailDetail Omnichannel Congres aantonen. Zij begrijpen maar al te goed dat samenwerking noodzakelijk is om de zo belangrijke omslag naar de omnichannelsamenleving te kunnen maken.
