Certificering volstaat niet om cacaoboeren een leefbaar inkomen te bezorgen, zegt Oxfam Fairtrade. De organisatie roept de sector op om de lat hoger te leggen en sensibiliseert consumenten met nieuwe ‘Bite to Fight’-chocoladetabletten.
Machtsconcentratie
Iedereen erkent nu wel de donkere kant van de chocolade-industrie, zegt beleidsmedewerker Bart Van Besien van Oxfam-Wereldwinkels. “Cacaoboeren lijden onder armoede, in Ghana en Ivoorkust is er sprake van kinderarbeid – soms zelfs kinderslavernij – en bovendien leidt de cacaoteelt tot ontbossing.” Duurzame keurmerken zoals Fairtrade, UTZ en Rainforest Alliance maken wel opgang, maar ze leveren onvoldoende resultaat, stelt hij.
“De sector wordt gekenmerkt door een enorme machtsconcentratie, met slechts enkele wereldspelers. De initiatieven van die grote chocoladespelers zijn onvoldoende en soms zelfs misleidend. Ze vragen vaak veel van de boer – zoals betere teelttechnieken – maar hij krijgt daar geen eerlijke prijzen en lange termijnzekerheid voor in de plaats. Zo verandert er niets fundamenteels aan de zwakke en kwetsbare positie van de cacaoboer en gaat zijn inkomen er niet echt op vooruit. En dat terwijl de grote chocoladebedrijven het wél geweldig doen.”
Wijde kloof
Oxfam wil dat de sector de lat hoger legt: “We zijn de fairtradepioniers. We willen de sector wakker schudden, een zweepfunctie vervullen. Zolang de cacaoboeren geen leefbaar inkomen hebben, kan je de chocoladesector niet duurzaam noemen. Dat is mede de verantwoordelijkheid van de fabrikanten en de supermarktketens. 62% van de Belgische chocolade komt uit Ivoorkust, maar daar verdient de gemiddelde cacaoboer jaarlijks zo’n 2.000 dollar, terwijl een leefbaar inkomen zo’n 6.000 dollar bedraagt. En die kloof kunnen we enkel dichten wanneer chocoladebedrijven ook bereid zijn een hogere prijs te betalen voor cacao.”
Met de nieuwe ‘Bite to Fight’ tabletten wil Oxfam de consument uitnodigen om zijn tanden te zetten in de strijd voor eerlijke chocolade. De cacao is afkomstig van een coöperatieve in Ivoorust, die een bijkomende premie krijgt voor de bonen: “Wij betalen de prijs die anderen niet willen betalen.” Om boeren een leefbaar inkomen te garanderen, zou de referentierijs per ton cacao 3.468 dollar moeten bedragen, berekende Fairtrade International. In werkelijkheid schommelt de marktprijs tussen 1.900 en 2.500 dollar. Oxfam engageert zich om dat verschil systematisch bij te passen. De boer krijgt daardoor bijna het dubbele voor zijn cacao, terwijl een reep voor de consument toch maar tien cent duurder hoeft te worden.
De sector inspireren
“Als de hele Belgische chocoladesector dit voorbeeld zou volgen, zou de impact al enorm zijn. We hopen op een groeiverhaal. Het Beyond Chocolate-initiatief van de Belgische chocoladesector is een stap in de goede richting. Uiterlijk in 2030 moet de ontbossing als gevolg van cacaoproductie voor de Belgische chocoladesector stoppen en moeten alle cacaoproducenten een leefbaar inkomen verdienen. Maar 2030 komt snel dichterbij en voorlopig zien we slechts vier spelers die ook bereid zijn om een hogere prijs te betalen: Belvas, Tony’s Chocolonely, Lidl en Oxfam Fairtrade. We hopen de andere ondertekenaars van het partnership te inspireren.”
De nieuwe tabletten kregen met ‘Bite to Fight’ een sterke, uitgesproken merknaam. De in het oog springende verpakking verwijst een beetje naar de superhelden in comics. “De cacaoboeren zijn onze helden, net als de consumenten hier die steeds bewuster en eerlijker kiezen.” Om aandacht te vragen voor de strijd voor eerlijke chocolade, organiseert Oxfam een grote actie op de dag van de Wereldwinkel, die traditioneel de week van de fairtrade (2 tot 12 oktober) afsluit. Consumenten die op 12 oktober naar één van de 220 Oxfam-Wereldwinkels komen met een lege chocoladeverpakking van om het even welk merk, krijgen een gratis Bite to Fight tablet van 200 gram. De organisatie heeft ervaring met zulke ruilacties: “In 2018 ruilden we zo’n 30.000 chocopotten. In 2019 mikken we op 20.000 chocoladewikkels.”
