Primark mist start niet
De nieuwe vestiging van de Ierse keten in de Nieuwstraat heeft zijn start zeker niet gemist: bij de opening donderdag trok die meteen duizenden consumenten. Om alles in goede banen te leiden, moesten zelfs dranghekken worden geplaatst.
Ook elders is de vraag naar een Primark groot: de Facebook-pagina ‘Wij willen een Primark in Antwerpen’ gaat stilaan naar de 15.000 likes. Burgemeester Bart De Wever hoopt tegen 2017 een vestiging van het merk in zijn stad te hebben, zei hij in het VRT-programma ‘Reyers Laat’. In Gent zijn de plannen concreter: daar wordt de opening al tegen 2015 gepland.
“Ierse keten beantwoordt aan behoefte”
Oprichter Jorg Snoeck van RetailDetail is niet verbaasd over het succes van Primark in ons land. De keten biedt immers hippe kleding tegen lage prijzen aan en beantwoordt daarmee volgens hem aan een maatschappelijke behoefte.
“Jongeren die geen groot budget hebben voor hun kleding vinden er hun gading. Voorts wordt een hele categorie van mensen aangesproken die het financieel minder breed heeft. Heel wat inwijkelingen uit Oost-Europa en Afrika kijken noodgedwongen uit naar goedkopere producten, maar ook de Belgen zelf zijn geïnteresseerd: door de stijging van de levensverwachting moeten mensen na hun pensionering een steeds langere tijd kunnen overbruggen en dus houden zij ook de financiën onder controle.”
“Primark is trouwens geen alleenstaand geval. Ook Troc.com, Zeeman en Action (dat net vandaag zijn 500e vestiging opende) hebben de wind in de zeilen. We vinden het ook niet meer erg om met een zak van Aldi, Lidl of Wibra door de stad te paraderen. Consumenten noemen zich vandaag ‘smart consumers’ en kopen bijvoorbeeld meer huismerken in de supermarkt”, aldus nog Snoeck.
Een kledinggroep die deze maatschappelijke verschuiving miste, was Mexx. “Zij boden weliswaar goede producten, maar ze waren veel te duur geworden”, zei een branchegenoot. De resultaten bleven niet uit: Mexx werd vorige week failliet verklaard.
Consument wordt zelf verkoper
De race naar het goedkope heeft ook een andere oorzaak: jongeren hoeven niet per se iets te bezitten. Voor hen volstaat het dat ze toegang hebben tot bepaalde producten waar, wanneer en hoe zij het willen. Onder meer het succes van deelsystemen als Blue Bikes voor fietsen of Cambio voor auto’s zijn daar getuigen van. Zo ontstaat wel een heel nieuw soort economie!
Daarbij doen consumenten voor de invulling van hun behoeften vaker ook een beroep op andere consumenten. Denk maar aan de taxidienst Uber. Waarom veel betalen voor een klassieke taxi als een particulier die een vrije zitplaats heeft je sneller en goedkoper bedient. Waarom veel neertellen voor een hotelkamer als je via AirBnB bij particulieren kan overnachten? Of waarom naar de bank gaan voor een lening als dit ook via crowdfunding kan? De technologie heeft dergelijke initiatieven binnen ieders bereik gebracht.
De initiatieven die momenteel het best aanslaan, beogen dan ook vooral welvaart voor gebruikers en consumenten. Het succes voor de aandeelhouders achter die projecten is daar een afgeleide van. Gezinnen zijn daardoor niet alleen consument, maar tegelijk ook producent en distributeur geworden. Zij kunnen daarbij goedkoper en meer flexibel werken dan de klassieke handelaars, wat een bijkomende druk op de prijzen zet.
Steeds meer gezinnen zijn zich ook bewust geworden dat ze via het internet niet alleen makkelijk iets kunnen kopen, maar ook verkopen. Tweedehandssites als 2dehands.be, eBay, marktplaats.be en Kapaza of Hebbes.be floreren, maar het kan ook creatiever: via thuisafgehaald.be kunnen mensen de maaltijden die ze maken tegen democratische prijzen aanbieden aan gezinnen in de buurt. Op die manier kunnen ze hun overschotjes laten renderen in plaats van ze weg te gooien.
Een groep consumenten ziet er overigens mogelijkheden in om een extra inkomen te verwerven: in China maken sommigen er zelfs een sport van om heen en weer te vliegen naar Europa om hier dure producten in te slaan en die vervolgens op de thuismarkt via het internet te verkopen. Volgens het China E-commerce Research Center waren ze in 2013 goed voor een omzet van bijna 10 miljard euro!
Ook bij ons doet het fenomeen zich, weliswaar op een kleinere schaal, voor. Toch zijn er ook schaduwkanten: de fiscus maakte er zelfs een aandachtspunt van om particulieren die geregeld goederen via het internet verkopen nauwer in de gaten te zullen houden om te zien of het niet om verdoken handelaars gaat.
Technologie biedt consument toegang tot wereldwijd netwerk
Dit alles zet echter wel de prijzen onder druk. Jonathan Holslag, docent internationale politiek aan de Vrije Universiteit Brussel, wijst daarbij terecht op een dualiteit. Enerzijds wil men als werknemer hier graag een goede job met een goede verdienste hebben, anderzijds is men als consument niet bereid zijn om veel te betalen als men iets wil kopen. Daardoor haalt men de duurzame en kwaliteitsvolle productie in eigen land onderuit.
Toch blijft het de consument die beslist wat en waar hij koopt – daarin niet weinig geholpen door de technologie. Enkele klikken volstaan om te weten waar het beste aanbod voor de laagste prijs wordt gedaan. Bovendien laat diezelfde technologie hem toe om transparantie te vragen over de manier waarop iets wordt gemaakt. De wereld is één winkel geworden.
In de politiek heeft de kiezer altijd gelijk, in de distributie ligt het lot in handen van de consument…
