De fysieke boekenwinkels hebben in de eerste jaarhelft 32,5% van hun marktaandeel verloren, ten gevolge van de coronapandemie. Online kreeg zo voor het eerst het dominante marktaandeel. Toch miste ook de ‘Koop lokaal’-beweging zijn effect niet.
Online wint 67,2% aan marktaandeel
Zijn boekhandels essentieel? Die vraag rees tijdens de lockdown in verschillende landen. Alle discussie ten spijt, mocht het voor de Belgische boekenwinkels niet baten: ook zij moesten tijdens de verplichte sluiting van maart tot mei dicht.
De gevolgen laten zich voelen: in de periode van januari tot mei lag het marktaandeel van de boekenwinkels 32,5% lager dan een jaar eerder, aldus de cijfers van Gfk Belgium die het aantal verkochte boeken vergelijken. De fysieke winkels haalden zo nog een marktaandeel van 40,8%, terwijl het marktaandeel van online piekte op 37,8%. Dat is liefst 67,2% meer dan een jaar eerder. De volledige boekenverkoop daalde met 5,9%.
Toch toonden heel wat boekhandels zich dynamisch en creatief tijdens de lockdown, zo observeert De Standaard. Wie nog geen webshop had, lanceerde er snel een of nam telefonische bestellingen aan. Ze leverden dan vaak ook zelf hun pakjes of werkten met afhaalpunten. Zelfs blurring maakte een snelle opgang, zoals het voorbeeld van De Boekuil in Heist-op-den-Berg aangeeft: een nabij gelegen kaaswinkel werd afhaalpunt. Met succes: “Dat was ook voor die winkel een goede zaak – een boek en een stukje camembert, het bleek een goede combinatie.”
Minder klanten kopen meer
De oproepen in de media om lokaal te kopen, waarvan Standaard Boekhandel een van de vaandeldragers was, hadden eveneens effect. De onlineverkoop bij de boekenketen “kon het zware omzetverlies voor een deeltje goedmaken, al bracht het ook extra kosten met zich mee”, aldus commercieel directeur Guido De Smet tegenover de krant. Er werden tijdens de lockdown – weinig verrassend – meer jeugdboeken en strips verkocht, om de kinderen thuis bezig te houden.
Inmiddels herstellen de omzetten zich, vooral door grotere winkelmandjes bij een (licht) beperkter aantal bezoekers. Standaard Boekhandel zag daarbij in eerste instantie vooral de vestigingen in kleinere steden en gemeenten zich herpakken, terwijl de grote steden pas sinds de heropening van de horeca in juni weer meer volk aantrekken. “Op basis van de voorbije weken zijn we in elk geval hoopvol voor de komende maanden. Als er natuurlijk geen nieuwe lockdown komt”, besluit De Smet.
Belangenvereniging Boekenoverleg legt de overheid momenteel een relanceplan voor, waarbij het mensen boeken wil laten schenken met behulp van een gesubsidieerde aankoopcheque, een nieuwe literaire prijs wil lanceren en extra middelen vraagt om auteurs en literatuur te ondersteunen.
