Amerikaans ’tegenoffensief’
Sinds in april bij het instorten van het Rana Plaza-gebouw ruim 1.100 textielarbeiders om het leven kwamen, staat veiligheid hoog op de agenda. In Europa toch, waar zo goed als alle retailers een pact voor schonere kleren en veiliger arbeidsomstandigheden hebben gesloten. Het zogeheten Accord on Fire and Building Safety in Bangladesh is intussen al ondertekend door 72 grote merken en retailers uit 15 landen.
In de Verenigde Staten bleef het op dat vlak akelig stil, tot deze week zeventien retailers (onder wie grote namen als GAP, Walmart, JC Penney en Target) de Alliance for Bangladesh Worker Safety boven de doopvont hielden. Met dat initiatief willen ze 42 miljoen dollar bij elkaar brengen om de Bengaalse textielateliers veiliger te maken, de lokale uitbaters te begeleiden en de ateliers jaarlijks te controleren.
Kritiek niet mals
Het initiatief van de Amerikaanse retailers krijgt echter opvallend veel kritiek, omdat het volgens waarnemers in vergelijking met de Europese inspanningen schromelijk te kort schiet. Ten eerste is er het bedrag: de Amerikanen beloven 42 miljoen dollar over vijf jaar, de Europeanen 60 miljoen dollar over diezelfde periode.
Ten tweede bestaan er twijfels over de onpartijdigheid van de controleurs: het Europese plan voorziet in fabrieksaudits door onafhankelijke derde partijen, de Amerikanen stellen zelf hun inspecteurs aan en laten een derde partij checken of de ateliers in kwestie de gevraagde verbeteringen hebben doorgevoerd.
Ten derde werken de Amerikanen niet samen met de lokale vakbonden. “De Alliantie vertoont flink wat kenmerken van zelfregulering, waarvan onderzoek de voorbije tien jaar heeft aangetoond dat het niet bijster efficiënt is”, zegt Matthew Amengual van het Massachusetts Institute of Technology, gespecialiseerd in arbeidsrecht en -reglementering in ontwikkelingslanden. In het Europese plan is die samenwerking net één van de belangrijkste bouwstenen.
Wat de critici nog het meest ontgoochelt, is “dat Walmart, GAP en andere Amerikaanse retailers gekozen hem om hun eigen weg te gaan met een plan dat niet bepaald transparant is” en dat zo’n concurrerend plan “de efficiëntie van een sterkere, wereldwijde inspanning om de veiligheid van de arbeiders te verbeteren, ondermijnt”.
