De export van Belgische voedingsproducten boomt, maar nauwelijks verdoken protectionistische maatregelen vormen een bedreiging. Intussen wegen grensaankopen en prijsdruk op de binnenlandse omzet, zegt sectorfederatie Fevia.
Protectionisme in Europa
Dankzij een groeiende export heeft de Belgische voedingsindustrie een sterk 2016 achter de rug, blijkt uit het economisch jaarverslag van Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie. De omzet steeg met 2,9%, het investeringsniveau bevindt zich op recordhoogte, de tewerkstelling nam toe met 0,7% en de uitvoer groeide met 4,3%.
Vooral de verre export wint aan belang: die naar de Verenigde Staten noteerde een groei met 14%, China heeft intussen Japan voorbijgestoken en een recente missie naar Zuid-Korea is succesvol gebleken. Maar de uitdagingen zijn groot, waarschuwt algemeen directeur Chris Moris. Nieuwe handelsbarrières en ‘gastro-nationalisme’ zijn namelijk belangrijke bedreigingen voor de groei van de voedingsindustrie.
De brexit en de daling van het pond deden de export (in waarde) naar het Verenigd Koninkrijk al met 1,7% dalen. “En dat is onze vierde exportmarkt, goed voor 2,2 miljard.” De verplichte oorsprongsetikettering in Frankrijk deed de export van zuivelproducten (in volume) met 17,1% dalen in het 2de semester van 2016 en landen als Italië en Portugal lijken het Franse voorbeeld te willen volgen. “De EU moet ingrijpen”, vindt Moris. Tegelijkertijd blijft de Ruslandboycot aanslepen en staat de nieuwe Amerikaanse President Trump op zijn minst kritisch voor vrijhandel.
Toenemende prijsdruk
Ook op de thuismarkt loopt het moeilijk: voor het eerst sinds crisisjaar 2009 daalde de omzet in België, met 1,7%. Die terugval is deels te wijten aan toenemende grensaankopen. Onze voedingsindustrie kampt immers met een prijshandicap als gevolg van loonkosten, taksen en heffingen. De consument trekt zijn conclusies.
Vooral de aankopen in Frankrijk zijn sterk gestegen: +295% sinds 2008. We hebben voor een stuk te maken met een verschuiving, want de aankopen over de Nederlandse grens dalen licht na 2012. Het toenemend belang van e-commerce kan hiermee te maken hebben. Misschien speelt ook de komst van Albert Heijn een rol.
Een tweede oorzaak van de omzetdaling is de toegenomen prijsconcurrentie op de Belgische markt als gevolg van consolidatie. Retailers pakken graag uit met het feit dat ze veel Belgische producten verkopen, maar in de praktijk is het voor de vele KMO’s in de sector moeilijk onderhandelen met de grote ketens, die steeds lagere prijzen afdwingen.
