Van een kapotte stoel tot fruitschaal
Wie Evy Puelinckx aanspreekt over haar ‘upcycling’, krijgt eerst en vooral te horen wat upcycling niet is, om misverstanden de wereld uit te helpen. Upcycling is namelijk niet recycleren – “recyclage is materialen gewoon hergebruiken” –, niet knutselen – “er worden echt afvalmaterialen gebruikt, materialen die nog weinig waarde hebben” – en niet het bijeenbrengen van retrospulletjes – “met de oude materialen wordt een volledig nieuw ontwerp gemaakt”.
Wat upcycling dan wel is? “Design maken met afvalmaterialen”, luidt de definitie van de Antwerpse architecte. “Het gaat erom dingen die geen waarde meer hebben nieuwe waarde te geven, zoals van de poten van een kapotte stoel een fruitschaal maken of uit versleten nylonkousen een poef fabriceren.”
Voorliefde voor materialen met een ziel
Als kind al was Evy Puelinckx bijzonder gedreven in het “van niets iets maken” met behulp van de kinderlijke fantasie, maar ook later tijdens haar architectenstudies verkoos ze oude, geroeste platen boven het klassieke, witte maquettemateriaal. “Ik heb nu eenmaal een voorliefde voor materialen met een ziel, met patine”, klinkt het.
Na bijna tien jaar als architecte en als docente bij interieurarchitecten in opleiding, waar ze ook met haar studenten al rond ‘upcycling’ werkte, besloot Puelinckx meer met die voorliefde te gaan doen en op eigen houtje aan de slag te gaan. “Nadat ik bij VTM had meegewerkt aan het televisieprogramma ‘Bouwen aan geluk’ kreeg ik zo veel leuke reacties op mijn ontwerpen dat ik me helemaal op upcycling toe gaan leggen ben.”
Waarden tonen in het interieur
Als eerste werd daarbij een onlineplatform opgezet – het Vindingrijk – voor iedereen die met upcycling bezig is, gevolgd door verschillende projecten en workshops (onder meer aan de medewerkers van Schoenen Torfs). Nu wordt dat alles dus bekroond in een boek, dat twee weken geleden is gepubliceerd. De volgende stap is volgens Puelinckx verdergaan met projecten, met name voor bedrijven en evenementen.
“Ook van bedrijven krijg ik steeds meer vragen: ze willen iets doen met materiaal dat ze liggen hebben of ze willen meer doen rond duurzaamheid door hun duurzame waarden ook te tonen in het interieur. In het begin vroeg men meestal één eye-catcher – zoals een toonbank uit materialen die typisch zijn aan het bedrijf – maar bijvoorbeeld voor Magnus business gifts, die duurzame zakengeschenken verkopen, vroegen ze om in het kader van een volledige make-over van de huisstijl ook de showroom te vernieuwen.”
“Eerst ga ik dan altijd op zoek naar afvalmaterialen die er liggen. In het geval van Magnus bleken dat een heleboel paletten te zijn, waarmee ik het volledige interieur heb opgebouwd. De bestaande meubels, een allegaartje van kasten, heb ik in één wand samengebracht en zo in het nieuwe ontwerp verwerkt.”
“Duurzaamheid is vandaag een vertrekpunt, geen eindpunt”
Ook in de retail ziet Evy Puelinckx toepassingsmogelijkheden: “Er is veel te doen over duurzaamheid, ook in de retail. Daarmee bezig zijn, is vandaag echter al geen doel op zich meer; het is een vertrekpunt, het is gewoon vanzelfsprekend. Je moet je inspanningen op dat domein dan ook tonen en communiceren aan de klant. Als het maar een groen verhaaltje is, prikken ze daar doorheen. Als het daarentegen authentiek is, en je het consequent doortrekt – tot in de inrichting van de winkels, dan zijn mensen daar wel echt gevoelig voor.”
Een bekommernis die evenwel vaak rijst, is dat bedrijven voor hun winkels en showroom een cleane, strakke look willen. Het mag geenszins rommelig of onafgewerkt overkomen. “En daar ben ik het volmondig mee eens”, knikt Puelinckx. “Zelf vind ik het erg belangrijk dat wat je met upcycling maakt in eerste instantie een mooi ontwerp is. Het mag er niet vanaf druipen dat het om hergebruikt afval gaat, het moet eerder een extra dimensie zijn.”
“Laat lege parfumflesjes in parfumeries deponeren”
Of grote projecten mogelijk zijn, gezien de grote arbeidsintensiviteit van zo’n upcyclage? “Toch wel. Ik heb een goed netwerk weten uit te bouwen: voor de meer eenvoudige projecten werk ik samen met een sociale werkplaats, voor complexere, grotere projecten kan ik beroep doen op een schrijnwerker die mijn passie deelt. Materialen haal ik vaak in kringwinkels, maar ook bij bedrijven.”
Het pas verschenen boek, dat zich op consumenten richt en uitlegt hoe je een 27-tal objecten zelf kunt maken, wordt alvast warm onthaald. Evy Puelinckx durft zelfs al hardop van een mentaliteitsverandering te dromen: “Ik hoop dat als mensen iets willen weggooien, ze de reflex gaan krijgen om zich eerst af te vragen ‘wat kunnen we daar nu mee gaan doen’. En wat bedrijven betreft: het zou geweldig zijn moesten ze bijvoorbeeld een Vindingrijk-box in winkels zetten waar mensen herbruikbaar afval kunnen deponeren, zoals lege parfumflesjes in parfumeries.”
