Milieutaksen op papieren folders zijn de afgelopen jaren fors gestegen, terwijl internationale e-commercespelers geen taks betalen op de kartonnen verpakkingen die ze verzenden. Handelaars vragen een gelijk speelveld.
Negatieve gevolgen
Van de 288 onderzochte Vlaamse gemeenten rekenen er slechts 73 geen foldertaksen aan. 21 gemeenten hanteren het normtarief voor recyclage (een bedrag dat kostendekkend is voor de ophaling en recyclage van het papier, nvdr). 54 gemeenten rekenen twee- tot vijfmaal de norm, 123 rekenen vijf- tot vijftienmaal de norm en 17 rekenen zelfs 15 tot 42 keer de norm. Het Vlaams gemiddelde ligt op 7,25 keer de norm.
De taksen gaan verder dan een dekking van de kosten, zegt een coalitie van een zestigtal retailers. De reclamesector vraagt nu een einde aan de “wildgroei” en pleit ervoor dat steden en gemeenten zich zouden houden aan het normbedrag, dat schommelt tussen 0,0035 euro voor een folder van minder dan 10 gram en 0,0110 euro voor een folder tot 50 gram. Milieutaksen mogen op korte termijn goed zijn voor de stadskas, ze hebben negatieve gevolgen op de lange termijn, voeren ze aan: een toename van de leegstand, een verschuiving van handelsomzet naar het buitenland en een toename van papier- en kartonafval door e-commerce.
“Enkel de kleine vervuiler betaalt”
België is het enige land in Europa dat taxeert op reclamefolders, zeggen de initiatiefnemers. Het speelveld is ongelijk: “In het opgehaalde pakket papier en karton zat in 2023 slechts 8% ongeadresseerde reclame, in 2024 zelfs maar 5%. Het overige percentage is van tijdschriften, kranten, post, informatief drukwerk, geadresseerde reclame, verkiezingsdrukwerk, karton en verpakkingen. Maar deze groep van 95% betaalt géén bijdrage. Alleen de Belgische lokale handelaar betaalt en dat vinden we niet fair”, zeggen Hans Helsen van Print4U en Joris Boeckx van Hubo namens de coalitie. “De kleine vervuiler betaalt, de grote niet.”
“Een folder weegt gemiddeld 50 gram, komt in een bundel in de brievenbus en wordt gerecycleerd. Wie geen folders wenst, kan eenvoudig een sticker op de brievenbus kleven. Een online campagne heeft ook een CO2-uitstoot, vraagt steeds meer stroomverbruik en resulteert vaak in een thuislevering via een buitenlandse bestelwagen met een kartonnen doos van 450 gram. Dat is niet milieuvriendelijker, noch economisch duurzamer. 70% van de Belgische onlineaankopen gebeuren bij buitenlandse handelaars – dat is een enorm verlies voor onze lokale economie”, besluiten Helsen en Boeckx.
Geen alternatieven
Voor veel handelaars betekenen de taksen een kostenverhoging van 30 à 35% op een reclamecampagne via folders. Veel alternatieven hebben ze niet: eerdere studies suggereerden dat digitale campagnes veel minder efficiënt zijn dan papieren folders. Uit een test van Lidl in de provincie Utrecht bijvoorbeeld, bleek dat de bestedingen en het aantal gekochte items per winkeltrip bij de retailer daalde bij gezinnen die geen folder meer ontvingen. Het promoten van de digitale folder in de Lidl Plus-app kon dat negatieve effect niet compenseren.
De coalitie van handelaars en agentschappen slaagde er in 2023 in om een voorstel tegen te houden van toenmalig milieuminister Demir, die de werking van de reclamesticker wilde omkeren – en van de “nee-sticker” dus een “ja-sticker” wilde maken. Nu vragen de bedrijven aan de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) om leden te adviseren om hun foldertaks voortaan te baseren op het normbedrag voor ophaling en recyclage.
