Europeanen gooien jaarlijks meer dan 88 miljoen ton voeding weg. Zonder maatregelen wordt dat meer dan 120 miljoen ton tegen 2020. Foodretailers blijven niet bij de pakken zitten.
Beste praktijken
Supermarkten zijn verantwoordelijk voor slechts 5% van het voedselverlies. Meer verspilling vindt immers hogerop in de bevoorradingsketen plaats en bij de consument thuis. Dat houdt foodretailers niet tegen om maatregelen te nemen en beste praktijken te delen. Zopas publiceerde EuroCommerce, de Europese belangenvertegenwoordiger van de retailers, het rapport ‘Rising to the Food Waste Challenge’ met interessante cases van toonaangevende Europese supermarktketens.
Typische maatregelen zijn:
• het verlies in de eigen winkels tegengaan door beter voorraadbeheer;
• samenwerken met landbouwers en leveranciers om productie en vraag beter op elkaar af te stemmen;
• consumenten voorlichten, met recepten voor restjes en informatie over houdbaarheidsdata
• lelijke groenten en fruit verwerken in salads of soepen;
• onverkocht voedsel donderen aan voedselbanken of sociale organisaties.
Ter gelegenheid van de presentatie van het rapport kwamen enkele retailers hun initiatieven toelichten.
Teeltplanning bij Sonae
De Portugese supermarktketen Sonae werkt al sinds 1988 nauw samen met meeer dan 4.000 lokale producenten. Via een gezamenlijk platform, de ‘Clube Produtores Continente’, promoten ze nationale producten en delen ze beste praktijken, onder andere met betrekking tot voedselverlies, vertelt Rita Barroso Jorge, European and regulatory affairs advisor. Vier initiatieven springen eruit.
Sinds 2016 gebruikt Sonae een teeltplanning softwareprogramma dat berekent wat landbouwers best aanplanten, op basis van de bestellingen en de verkoop het jaar voordien. Een echte win-win.
De retailer ontwikkelde ook nieuwe verpakkingen om de levensduur van producten in de schappen te verlengen. Daaronder een verpakking die meloenen beschermt tegen beschadiging, en vacuümverpakkingen voor charcuterie en kaas, die een langere houdbaarheid garanderen.
Sonae optimaliseerde de directe levering aan winkels door kleine producenten, die met hun verse producten niet langer de omweg moeten maken via een distributiecentrum.
Tot slot ontwikkelt de retailer nieuwe producten op basis van voedseloverschotten: soepen, sappen en jams van lelijke vruchten bijvoorbeeld, en diervoer van voedselresten die niet meer geschikt zijn voor menselijke consumptie.
Meten is weten volgens Tesco
Tesco meet en publiceert al cijfers over voedselverlies sinds 2013. Vorig jaar ging het over 60.000 ton in het VK. Een knappe prestatie voor zo’n grote retailer. “We weten waar voedselverlies plaatsvindt en hoe we het probleem kunnen aanpakken”, zegt John Timothy, head of European government relations. “Tegen eind 2017 willen we geen voedsel meer weggooien dat nog geschikt is voor consumptie. Daarvoor hebben we zelfs een platform opgezet in samenwerking met een concurrent.”
De retailer gebruikt een in Ierland ontwikkelde app om voedselschenkingen te vergemakkelijken. Winkels geven door welke overschotten ze ter beschikking hebben, sociale organisaties kunnen de voorraden reserveren en komen afhalen. Tegen eind dit jaar wordt dit ‘Community Food Connection’ programma uitgerold in heel Ierland en het VK, later ook naar centraal Europa. Ook collega-retailers kunnen gebruik maken van het systeem.
Carrefour traint medewerkers en shoppers
“Bij Carrefour zie we voedselverlies in de eerste plaats als een financiële kost”, zegt CSR director Matthew Mellin. Dat is altijd een goede motivatie. Coaches trainen winkelpersoneel om minder te verspillen en voorraden af te stemmen op de te verwachten verkoop in de loop van de dag. Bijvoorbeeld de bakkerij en de viscounter hoeven tegen het einde van de dag niet meer vol te liggen. Slagers krijgen een opleiding om efficiënter te versnijden.
Carrefour voedt ook de consument op en stelt herbruikbare zakjes ter beschikking, de zogenaamde Vegetabags, waarin groenten en fruit langer vers blijven. De retailer werkt aan langere houdbaarheidsdata – onder andere voor yoghurt – en introduceerde in samenwerking met een kaasproducent een merk van ‘imperfecte’ camemberts die 30% goedkoper zijn omdat de vorm niet 100% conform is.
Ook voedselschenkingen zijn een belangrijke maatregel tegen verspilling. Frankrijk is op dat vlak een voorloper, dankzij een combinatie van wettelijke verplichting en taksvoordelen.
Koken met restjes bij Ahold Delhaize
“Met vier jonge Albert Heijnmedewerkers zagen we hoeveel voedsel er elke dag werd weggegooid in de supermarkt”, vertelt Selma Seddik, medeoprichter van Instock. “We stelden voor om de producten elke dag op te halen en ermee te koken in een pop-up restaurant.” Met dat idee wonnen ze een wedstrijd. Drie jaar later heeft Instock al drie permanente vestigingen in Nederland: Amsterdam, Den Haag en Utrecht.
Het concept werd intussen geprofessionaliseerd. Overschotten (groenten, fruit, brood) worden nu verzameld in een DC en van daaruit verdeeld. Er kwam een kookboek uit, want de consument is nog altijd de grootste verspiller. De ‘Instock Challenge’ daagt mensen uit om gedurende een maand niks te verspillen.
Er volgden nieuwe initiatieven, zoals Pieper Bier, gemaakt van aardappeloverschotten. Vergelijkbaar met het Babylone bier van Delhaize en Brussels Beer Project, op basis van overtollig brood.
