Dacht u ook dat Sint-Niklaas een kleine twintig jaar geleden was doodgeknepen door het Waasland Shopping Center? Think again! Wij gingen een kijkje nemen en ontdekten een stad in een wervelende opwaartse spiraal.
Troeven op tafel
“Toegegeven, we komen van heel ver in deze stad.” Aan het woord is Carl Hanssens, schepen voor Middenstand en Economie. “De lokale handel heeft altijd in het centrum van de aandacht gestaan, onder meer vanuit mobiliteitsoogpunt, maar nu creëren we volop een beleidskader dat alle barrières voor succesvol ondernemen op zoveel mogelijk vlakken wil wegnemen met fiscale impulsen, administratieve vereenvoudiging, transparantie en overleg…”
Als Hanssens over de inhaalbeweging van Sint-Niklaas praat, druipt het enthousiasme eraf. Centrummanager Nele De Klerck blijft moeiteloos in zijn wiel: “Voor de nieuwe ondernemersportal zijn alle bedrijven in Sint-Niklaas, onder wie horeca en retail, in een enquête gehoord en geconsulteerd. De troeven van Sint-Niklaas komen aan bod, evenals inspirerende verhalen van ondernemers. De portal is een hele stap vooruit. Naast een heleboel nieuws vind je er ook de mogelijkheid om online premies aan te vragen en informatie over de recentste wegenwerken. We plaatsen we er ook commerciële panden in de kijker via een link naar Bizlocator.”
Het beleid investeert fors in lokaal ondernemerschap: met meer dan een half miljoen euro aan subsidies zwengelt de stad renovatie, herlocatie en statersinitiatieven aan. Binnen een afgebakend focusgebied treedt de overheid kernversterkend op, met onder meer inspanningen als winkel- en belevingsevenementen, starters- en renovatiepremies, wonen en werken boven winkels stimuleren, extra overleg via het centrummanagement, extra inspanningen op het vlak van orde, netheid en sfeerverlichting. Buiten het focusgebied zet ze in op herbestemming. Om leegstand in en buiten het kerngebied terug te dringen, heft de stad een leegstandsbelasting. Dat tweesporenbeleid werpt vruchten af.
Laagdrempelig
“Vooral voor starters is het vandaag niet evident,” weet Hanssens. “We geven hen een duwtje in de rug met een ondersteuning van 5000 euro in de eerste maanden van hun zaak en geven hen drie jaar vrijstelling van allerlei belastingen. Sint-Niklaas is een leuke stad om als ondernemer in relatieve rust een zaak op te starten. In grotere steden is dat moeilijker. Met onze korte communicatielijnen richting horecacoach, centrummanager en ambtenaar voor lokale economie kunnen we een persoonlijke service en laagdrempeligheid garanderen in onze contacten en in het beantwoorden van vragen.”
Dat is ook nodig, want de markt verandert razendsnel. Toen het Waasland Shopping Center in 2004 openging, om vervolgens een van de meest succesvolle winkelcentra van België te worden, was de stad net volop bezig de Grote Markt en het Stationsplein heraan te leggen. Dat was een hoogst ongelukkige samenloop van omstandigheden, die de klantenstromen naar buiten de stad heeft georiënteerd. Daar heeft het centrum van Sint-Niklaas lang mee geworsteld, onder meer in de vorm van acute leegstand in de toenmalige Stationsstraat, die een uitgebluste indruk maakte.
Competitief voordeel
Volgens onafhankelijk consulent Katrien Giebens is het wat flauw om altijd weer met het ‘iconische geval’ Sint-Niklaas te komen aandragen, als het om de impact van overdekte winkelcentra op centrumsteden gaat. “Het wordt een soort ‘urban legend’ die blijft terugkomen en een eigen leven leidt. De laatste jaren is de leegstand in het centrum evenwel op een moderne manier aangepakt en zowel de stad als het shoppingcenter zijn overtuigd geraakt van hun wederzijds versterkende complementariteit, en zochten toenadering en samenwerking.”
De stad speelt trouwens nog altijd haar rol als centrumstad in een groot verzorgingsgebied. Elke dag gaan 23.000 jongeren in Sint-Niklaas naar school, en ook in de verzorgingssector en qua werkgelegenheid is er een sterke binding met de ruimere regio. Voor Hanssens is het duidelijk: “Met een ligging tussen de E34 en de E17, weg van de drukke verkeersstromen en de files, is een goede bereikbaarheid zowel voor het Waasland Shopping Center als voor de stad zelf een troef en een competitief voordeel.”
Kwalitatieve beleving
Het ontgaat ook hem niet dat vandaag in winkelsteden een nieuw soort retailweefsel ontstaat. “De goedkopere winkels doen het goed en ook het bovensegment – met aandacht voor service, producten van de betere kwaliteit en met hogere marges – scoort sterk, zij het op kleinere oppervlaktes en met minder klanten. Alleen de businesscase van het middensegment ligt blijkbaar moeilijker. Daar speelt onder meer de scherpe concurrentie met de online handel en met de baanwinkels een rol in.”
Het is dan ook de beleidsstrategie van Sint-Niklaas om – naast de grote ketens, die altijd wel interessant blijven – ook fors te mikken op starters en ondernemers die een tweede of derde zaak willen openen. “Daar moeten we op inspelen met een aangepaste dienstverlening en een kwalitatieve beleving van de winkelstraten,” zo klinkt de overtuiging van Hanssens. “In een ondernemende stad gaat het niet alleen om retail en horeca, maar ook om dienstverleners, zoals architecten en… reisbureaus, jawel, want die zie je weer opduiken!”
Bruisende creativiteit
“Met evenementen trekken we potentiële klanten aan,” vervolledigt centrummanager De Klerck, “waarmee de retailers, horeca-uitbaters en andere ondernemers in de mix vervolgens aan de slag kunnen.” In het focusgebied is de trend dat retailers voor kleinere panden kiezen, terwijl de grotere vaak leeg blijven. Inspelend op die nieuwe retailrealiteit, probeert de stad kleinere oppervlaktes met een diversiteit aan functies in te vullen. “We betrekken de retail in het ruimere stedelijke weefsel, met onder meer ook de cultuur. Sint-Niklaas heeft een actief cultureel centrum, een stadsschouwburg, muziekoptredens in de gerenoveerde concertzaal De Casino, een cinemacomplex… Alles ligt in het hart van de stad. Retail en cultuur moeten elkaar in de toekomst nog meer kunnen versterken.”
Giebens wijst op de transformatie die de Stationsstraat ondergaan heeft. “Na de herinrichting is dat een straat met mooie troeven geworden! Het groen, de muziek, de vele winkeltjes met een extraatje, de veganistische bar Arketto, een hippe ontbijt- en lunchbar Soep&Zoet (die ooit ‘starter van het jaar’ was), de high-end conceptwinkels Perron 87 en Perron 47… Allemaal belevingswinkels van ondernemers die verder zoeken dan wat voor de hand ligt.” Voeg daar nog publiek wifi en een getrouwheidssysteem aan toe, waarmee je parkeertijd kunt verdienen, en je voelt de creativiteit volop bruisen.
