De Belgische retail en de voedingsindustrie gaan nieuwe engagementen aan om duurzaam met plastic en verpakkingen om te springen. Vooral recyclage is een speerpunt, al komt daar her en der kritiek op.
40 acties tegen 2025
De strijd tegen (plastic) afval barst in alle hevigheid los: zowel Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie, als handelsfederatie Comeos maken hun engagementen bekend om plasticafval terug te dringen en duurzamer met verpakkingen om te gaan. De engagementen komen er in navolging van eerdere beloftes van Fevia, Comeos, Unizo en Buurtsuper ten aanzien van de Vlaamse regering.
Fevia heeft zes concrete verpakkingsengagementen – bestaande uit ruim 40 acties – uitgewerkt die het wil realiseren tegen 2025. De organisatie benadrukt dat de beloftes nog verder gaan dan “de ambitieuze doelstellingen die Europa vooropstelt”. Zo wil de sector 65% van alle plastic verpakkingen recycleren tegen 2023, terwijl Europa pas in 2030 55% recyclage vraagt. Fevia gaat ook voor 50% gerecycleerd materiaal in drankverpakkingen in 2025, al is het de bedoeling dat al wel 90% van de drankverpakkingen tegen 2022 wordt ingezameld om te recycleren. Alle verpakkingen moeten ook recycleerbaar, herbruikbaar of biodegradeerbaar zijn tegen 2025.
Om zwerfvuil tegen te gaan, ambieert Fevia het “selectief inzamelen van verpakkingen buitenshuis” te verdubbelen tegen 2025. Tegen 2022 willen ze het zwerfvuil zo met 20% verminderen. Het aandeel huishoudelijke verpakkingen moet tegen 2025 halveren.
“Er moet veel geïnvesteerd worden”
Behalve de sectorfederatie onderschreven ook negen grote merkfabrikanten de doelstellingen, meer bepaald AB InBev, Alken Maes, Coca-Cola, Danone, Mars, Nestlé, Pepsico, Spadel en Unilever. Eerder viel Coca-Cola al op met een provocatieve campagne waarbij de frisdrankmaker oproept om geen cola te kopen als je het afval niet recycleert.
Over wie echter voor de nodige infrastructuur en voor de kosten instaat, lijken de neuzen nog niet allemaal in dezelfde richting te staan. De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten uit volgens De Standaard alvast zijn twijfels: dat alle verpakkingen recycleerbaar worden, vormt geen uitkomt “als die achteraf op straat of in de natuur belanden“, klinkt het.
“Er moet veel geïnvesteerd worden: in sorteercentra, in recyclagecapaciteit, in nieuwe verpakkingen. Dat heeft allemaal tijd nodig”, geeft Ann Nachtergaele van Fevia toe in dezelfde krant. “We nemen onze verantwoordelijkheid, maar we roepen tegelijk op om verder te werken aan een sterk en realistisch verpakkingsbeleid op maat van ons land en van onze kwalitatieve producten. Overheden, stakeholders en bedrijven moeten daarvoor de handen in elkaar slaan”, bevestigt voorzitter Jan Vander Stichele.
Sterk geloof in nieuwe blauwe zak
Zowel Comeos als Fevia zien veel heil in de nieuwe ‘blauwe zak’ die stelselmatig in België wordt ingevoerd: met die uitbreiding van de vroegere PMD-sortering kunnen alle plastic verpakkingen vanaf eind volgend jaar samen in één zak. “Daardoor wordt acht kg extra plastic per jaar per inwoner selectief ingezameld die dus niet meer in de restafvalzak en in de verbrandingsoven terechtkomen”, zegt Dominique Michel, topman van handelsfederatie Comeos.
Dankzij dat systeem zou statiegeld op plastic drankverpakkingen in België niet nodig zijn, meent Fevia. Toch zet Rob Buurman van NGO Recycling Netwerk, campagnevoerder voor statiegeld, vraagtekens bij de milieuwinst: “Het zal het moeilijker maken de huidige fracties goed te verwerken. Om maar te zwijgen over de vraag of er hoogwaardige producten van gemaakt zullen worden.”
Geen groentezakjes en drinkbekers meer
Comeos wil alvast zorgen dat er ook minder plastic in de winkelrekken komt. Vanaf december 2019 zullen in de supermarkten geen plastic zakjes voor groenten en fruit meer te vinden, goed voor “een besparing van 600 miljoen zakjes per jaar of in totaal 2.500 ton plastic.” De supermarkten bieden dan alternatieven aan, zoals katoenen, papieren of ‘homecompost’ zakjes.
Vanaf volgend jaar zullen supermarkten ook geen stickers meer plakken op hun huismerken van groenten en fruit, tenzij deze thuiscomposteerbaar zijn. Alvorens in 2021 het Europese verbod op plastics voor eenmalig gebruik in werking treedt, beloven de Belgische restaurantketens binnen Comeos bovendien in 2020 te stoppen met plastieken wegwerpbekers. Ze worden vervangen door kartonnen bekers.
