De Chinese overheid opent een onderzoek naar Alibaba (AliExpress, Tmall) om te zien of de e-commercereus zijn machtspositie niet misbruikt. Wordt het internetimperium, dat de overheid nochtans zelf schiep, China inderdaad te machtig?
Een toontje lager zingen
De Chinese concurrentiewaakhond vreest dat Alibaba een monopoliepositie heeft. De overheid lanceert daarom een onderzoek naar de e-commercespeler, terwijl ook zusterbedrijf Ant Group – moeder van onlinebetaalsysteem AliPay – op het matje wordt geroepen.
De aanleiding: oprichter Jack Ma, die president Jinping openlijk tegen de schenen heeft geschopt. Naar aanleiding van de geplande beursgang van Ant Group dit najaar liet de mediagretige Ma zich in een speech ontvallen dat de nieuwste strategie van Jinping nefast is voor innovatie.
Van de weeromstoot blokkeerde China de beursgang, tot Ma deze week op zijn knieëen ging en de overheid een deel van de aandelen – “of wat het land nodig heeft” – aanbood. Het gulle aanbod zou echter (nog) niet zijn aanvaard. In plaats daarvan valt China Alibaba en Ant nu in de flank aan, via gloednieuwe regelgeving tegen monopolievorming.
Chinees oligopolie escaleert
Achter het conflict liggen weliswaar ook diepere oorzaken: het klopt dat in China slechts een drietal grote spelers de media- en retailmarkt in hun macht hebben, met Alibaba en Tencent (WeChat) als absolute koplopers gevolgd door Google-alternatief Baidu. Wie in retail of online ook maar iets wil bereiken in het land, moet zich haast bij een van hen aansluiten – wat ook verklaart waarom Westerse merken massaal met Alibaba-dochter Tmall in zee gaan. Gucci is slechts het recentste voorbeeld.
“Het is duidelijk een escalatie van gecoördineerde inspanningen om Jack Ma’s rijk te beteugelen, dat symbool stond voor China’s nieuwe ’too-big-to-fail’ entiteiten,” zegt de Chinese onderzoeker Dong Ximiao tegenover Bloomberg. “De Chinese autoriteiten willen kleinere, minder dominante en beter conformerende bedrijven.” Met honderden miljoenen gebruikers hebben de techreuzen vandaag immers greep op bijna elk aspect van het dagelijkse leven in China.
Eigen schepping wordt Icarus
Toch is het verrassend dat China zijn technologiegiganten plots wil beteugelen, want het is net de Chinese overheid die het huidige oligopolie in het land heeft gecreëerd dankzij aanzienlijke financiële steun, regelgeving in hun voordeel en staatsinvesteringen. Zo was wetgeving die buitenlandse bedrijven uitsloot een belangrijke stimulans voor eigen, binnenlandse innovatie.
De BAT-spelers (Baidu, Alibaba en Tencent) zijn het Chinese antwoord op de Amerikaanse GAFA (Google, Amazon, Facebook en Apple), en net zoals het Westen nu bang wordt van die reuzen krijgen ook de Chinese autoriteiten schrik van hun eigen creatie. Al is er een groot verschil, tipt Bloomberg: de Chinese overheid heeft wel degelijk de macht om er iets aan te doen, in tegenstelling tot de Westerse autoriteiten. Als China beslist dat Jack Ma te dicht bij de zon heeft gevlogen, zal het zonder aarzelen zijn vleugels knippen.
