In een nieuw manifest legt EuroCommerce, de Europese belangenvertegenwoordiger van de retail- en groothandelssector, de prioriteiten vast voor de komende vijf jaar. Algemeen directeur Christian Verschueren licht de vier grote thema’s toe.
“Retail is een onderdeel van de data-economie”
De digitale transformatie ontwricht de retailsector, veroorzaakt een toenemende internationale concurrentie en een daling van het aantal fysieke winkels. Retail wordt ook steeds meer gedreven door data: niet enkel de traditionele klantenkaarten en CRM-systemen, maar ook nieuwe technologie zoals artificiële intelligentie, gezichtsherkenning, stemassistenten, mobiel betaalverkeer of blockchain maken dat thema’s als data-analyse, toegang tot data en eigendom van data sterk aan belang winnen.
“Retail is een onderdeel van de data-economie. Daardoor wordt de sector ook geraakt door beleid en wetgeving in verband met data: eigendom, privacy, toegang, veiligheid. Dat hebben we zeker gemerkt met GDPR. De impact van die richtlijn op de bedrijven is significant, de regelgeving is complex, de implementatie was kostelijk. We willen de klok zeker niet terugdraaien, maar zouden willen dat de EU de wereldstandaard zet. Europa hanteert vandaag veel hogere privacystandaarden dan bijvoorbeeld China of de Verenigde Staten, en dat betekent een competitief nadeel. We staan achter een Europa dat zijn inwoners verzekert dat hun data veilig zijn. We zien dat sommigen het Europese voorbeeld al volgen, zoals Californië.”
“Ook betaalverkeer is een gebied dat steeds digitaler en dus meer datagedreven wordt. De driecijfercode op kredietkaarten lijkt niet langer voldoende voor authenticatie. Zijn we klaar voor biometrische identificatie? Omdat data een belangrijk kapitaal zijn van elk bedrijf, wordt de bescherming van die elektronische gegevens tegen hacking cruciaal. Een solide en gecoördineerde Europese respons is nodig om effectief in te spelen op de toenemende dreiging van cyberaanvallen.”
“Fabrikanten worden retailers”
“Het hele competitieve landschap is aan het veranderen. Vóór het digitale tijdperk was het behoorlijk lineair en gesegmenteerd. Om het simpel te houden: fabrikanten maakten producten en verkochten die aan detailhandelaren, vaak met een groothandel of importeur ertussenin. Vandaag, met digitalisering, e-commerce en platforms, vervagen de grenzen tussen maker en verkoper. Sterk gerelateerd aan deze thematiek is ons pleidooi voor eerlijke concurrentie.”
“Fabrikanten benaderen de consument rechtstreeks en worden retailers. Platforms bieden meer mogelijkheden om de consument te bereiken. Nike schoenen vind je vandaag zowel in de winkels en de webshop van Nike als bij sportketens, bij Carrefour of bij bol.com en Amazon. Dat roept vragen op. De regels zullen moeten worden aangepast aan deze nieuwe realiteit. Kan je vandaag nog territoriale exclusiviteit handhaven? Wat met franchisecontracten? En wat met selectieve distributie?”
Een recente uitspraak van het Europees Hof van Justitie – naar aanleiding van een conflict tussen cosmeticamerk Coty en enkele verkopers – laat leveranciers van luxeproducten wel degelijk toe om selectieve distributeurs te verbieden via een internetplatform zoals Amazon, Bol.com of Ebay te verkopen. Maar hoe definieer je een luxemerk? “We vragen om eerlijkheid en een gelijk speelveld. We moeten bijvoorbeeld af van territoriale beperkingen. Doordat multinationals territoriale beperkingen opleggen en parallelimport tegengaan, zijn de Coca-Cola en de Pampers in België duurder dan in de buurlanden. Het is simpel: als retailers de principes van de open eenheidsmarkt moeten respecteren, dan leveranciers ook. Met de nieuwe geo-blockingwetgeving kunnen consumenten overal kopen waar de retailer een webshop heeft. Waarom kan hetzelfde niet gelden voor retailers die bij hun leveranciers kopen?”
“Een ander belangrijk terrein waarop beleid en wetgeving moeten worden aangepast aan het digitale tijdperk is het belastingstelsel. Onze sector, die nog steeds wordt gedomineerd door traditionele bakstenen winkels, betaalt belastingen waar ze zaken doet – nationaal of lokaal – maar heeft te maken met een verouderd belastingstelsel dat niet langer het wereldwijde karakter van het kopen en verkopen van goederen en diensten weerspiegelt, en dat er evenmin voor zorgt dat elk bedrijf zijn eerlijke deel betaalt. Als je winkelbedrijven belast op basis van het aantal vierkante meters, zoals in veel landen het geval is, creëert dat bijkomende en soms verlammende lasten voor winkels, of ze nu winst maken of niet. We dringen dan ook aan op een snelle internationale regeling binnen de OESO en de G20 over het belasten van digitale ondernemingen.”
“Protectionistische reflexen”
Open markten, binnen en buiten de EU, blijven een grote prioriteit voor EuroCommerce. “Wij zijn de motor van de vrije handel. We willen overal kunnen kopen en verkopen. Maar we zien weer meer barrières opduiken, en protectionistische reflexen. Brexit is een illustratie van dat groeiend protectionisme en economisch nationalisme, en de impact ervan op de voedselbevoorradingsketen – maar ook daarbuiten – valt niet te onderschatten. Het Verenigd Koninkrijk importeert zowat de helft van zijn voedingsbehoefte, en driekwart daarvan komt uit de EU. Zonder deal gaat dat tot douanerechten leiden, met flink wat vertragingen aan de grenzen. Retailers bereiden zich nu voor en leggen grote voorraden aan. Nu, ik blijf optimist, ik blijf hopen dat politici hun verantwoordelijkheid zullen nemen.”
“Vooral in de voormalige Oostbloklanden zien we onmiskenbare vormen van discriminatie, ten nadele van internationale retailers zoals onder andere Ahold Delhaize, Carrefour of Tesco. De wetgeving is er vaak echt op gericht om buitenlandse spelers te benadelen: ze krijgen verscherpte en frequentere controles, extra belastingen, beperkingen op expansievlak…” Zopas diende EuroCommerce klacht in tegen Slovakije, dat een discriminerende belasting oplegt aan buitenlandse bedrijven: een vorm van onwettige staatssteun die bovendien indruist tegen het principe van de vrijheid van vestiging.
“Een verantwoordelijke sector”
Duurzaam leven is de vierde pijler van het EuroCommerce-manifest: die combineert een engagement voor de vaardigheden van mensen die in de detailhandel werken, voor de gezondheid en het welzijn van werknemers en klanten, voor het milieu en voor de steden en gemeenschappen waarin we actief zijn. “Ze staan allemaal hoog op de agenda voor retailers. We zijn een verantwoordelijke sector. Als het bijvoorbeeld om werkgelegenheid gaat, zien we dat digitalisering ook betekent dat we andere profielen in de detailhandel nodig hebben dan voorheen: aan de ene kant is er vraag naar mensen met digitale vaardigheden, aan de andere kan je in onze sector het belang van ‘soft skills’ (zoals klantvriendelijkheid en een onberispelijke service) niet onderschatten. We moeten ons laten inspireren door de besten van de klas in andere dienstverlenende sectoren: Four Seasons, Singapore Airlines en restaurants met een Michelin-ster zijn bedrijven waar retailers naar moeten om er geweldige lessen uit te leren.”
Over het milieu zegt Verschueren dat “het feit dat de EU het gebruik van kunststoffen voor eenmalig gebruik verbiedt, een positieve en belangrijke beslissing is. Toch kunnen retailers niet de hele last dragen, alleen omdat ze het aanspreekpunt zijn voor de eindklant. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van alle spelers in de toeleveringsketen en de opgelegde maatregelen moeten in verhouding staan tot de nagestreefde milieudoelstellingen.”
Ten slotte ziet de handelsfederatie dat de leegstand in stadscentra toeneemt, winkels verdwijnen. “Dat is zorgwekkend, omdat retail ook een sociale functie heeft. Winkels spelen een belangrijke rol in het bieden van een ruimte voor mensen om elkaar te ontmoeten, om deskundig advies te krijgen, en beroep te doen op andere belangrijke diensten. Winkels spelen een vitale rol in het sociale weefsel van onze steden: geen winkels betekent geen verkeer en geen leven. Steden worden dan spooksteden en er ontstaan veiligheidskwesties. Gemeenten moeten samenwerken met de retailsector om deze fundamentele maatschappelijke kwestie aan te pakken.”
