De wortels voor de huidige schandalen bij FNG zijn al ver terug te traceren. Nu steeds meer aan het licht komt, wordt duidelijk dat meer dan één partij boter op het hoofd heeft en wellicht nog heel wat meer lijken uit de kast zullen vallen.
Van Steps tot e5 mode?
Sinds 2014 draait een mysterieuze kleine vennootschap, Mogali, mee achter de schermen bij de toen al erg ambitieuze modegroep. Volgens De Standaard leidt die naam naar de Nederlandse ondernemer Rens van de Schoor, wiens banden met FNG nu zwaar onder vuur zijn komen te liggen. De man heeft het op een een-tweetje gegooid met CEO Dieter Penninckx: Van de Schoor kocht in eigen naam noodlijdende ketens op (Steps, Miss Etam en later ook mee Brantano) om ze te ontdoen van alle kosten en ze opgeschoond door te verkopen aan FNG.
Hetzelfde systeem (privé aankopen, opschonen en doorverkopen aan de eigen vennootschap), dat Penninckx zelf als “slim” bestempelde, werd ook gebruikt bij de overname van Brantano. Daarbij gingen Van de Schoor, Penninckx en Wouter Torfs samen in zee, en ook die keten ging pas later de FNG-holding in. Torfs Import Service, de moederholding boven alle activiteiten van de familie Torfs, had een duidelijke afspraak dat het aandeel in Brantano omgezet zou worden in aandelen van de FNG-holding, reageert Wouter Torfs, die met verbazing de nieuwe onthullingen in de kranten leest. Vandaag heeft Torfs Import Services daardoor een belang van (slechts) 4% in FNG, toen goed voor een investering van 20 miljoen euro waarvan de waarde nu zienderogen verdampt.
En wat met e5 mode? Begin januari gingen FNG en e5 mode een commerciële samenwerking aan, amper een paar weken nadat Frédéric Helderweirt de verlieslatende moderetailer ten persoonlijke titel kocht. Was Helderweirt opnieuw een stroman voor Penninckx, net als Rens van de Schoor? De geschiedenis lijkt zich wel te herhalen, want Helderweirt was tot maart 2018 zelf werkzaam bij Brantano en hij was een studiegenoot van Dieter Penninckx. Helderweirt heeft de link tussen zijn ex-werkgever en zijn nieuwe baan altijd ontkend, maar de vriendschappelijke en zakelijke banden zijn onmiskenbaar.
Opvallend is trouwens dat FNG in januari stellig ontkende e5 mode te willen overnemen, maar wel liet weten samen in te kopen via de aankoopcentrales van FNG in Turkije en Azië. Juist: diezelfde inkoopcentrale waar ook al dubieuze transacties en deals zonder contracten zijn gevonden. Wat daar in Hongkong allemaal is gebeurd, is tot nu toe niet aan het licht gekomen, maar is zeker een kwestie die nog verder kan worden uitgespit.
Onbelast aandelenhandeltje
Vraag is in ieder geval waarom het trucje van aankopen en doorverkopen zo’n vast recept is geworden van de FNG-formule. Een bedrijf pas inboeken als het uit de rode cijfers is, helpt de boekhouding van een holding die leeft van de beursbeleggers en obligatie-uitgiftes natuurlijk “schoon” te houden, maar vandaag weten we dat die boekhouding al lang niet meer schoon was. Een andere interessante piste? In België is de meerwaarde op de verkoop van aandelen onbelast… Het grote voordeel van overnames privé doen, is dus dat de meerprijs bij het doorverkopen vrij in de zak van de verkoper belandt. Als die het echter doorverkoopt aan eigen vennootschappen, komt het handeltje zo wel op glad ijs terecht.
De vraag is dus tegen welke prijs bedrijven zoals Brantano privé werden gekocht, en tegen welke prijs ze werden doorverkocht? En hoe geschiedde de betaling? Opmerkelijk is alvast dat Jan De Nys, CEO van vastgoedspecialist Retail Estates, recent in een kranteninterview in De Tijd zei dat “Brantano werd leeggezogen”. Al even opmerkelijk is dat hij verklaart dat Brantano al een jaar geleden van zeven verlieslatende Waalse winkels af wilde. Hoe verhoudt zich dat tot de hoeraverhalen over de ’turnaround’?
Het doorverkopen liet Penninckx mogelijk toe om vlot langs de kassa te passeren – en dan ook zomaar eventjes drie miljoen euro privé-centen op tafel te leggen voor voetbalclub KV Mechelen. Ook zou het kunnen verklaren waarom Mogali een Belgische vennootschap is van Rens van de Schoor, die verder al zijn zaken in Amsterdam heeft. Bovendien zijn er nog een flink aantal mysterieuze en anonieme aandeelhouders die zich verstoppen achter schimmige constructies, meent De Standaard. FNG is trouwens het eerste Belgische beursgenoteerde bedrijf dat (net nu) het dubbel stemrecht invoert: wie zijn aandelen langer dan twee jaar heeft, kan het dubbel aantal stemmen krijgen. Op dit moment zou dat voor één, niet nader genoemde, aandeelhouder het geval zijn.
Omerta onhoudbaar
Is persoonlijke verrijking de sleutel tot het geheim? Hoe dieper er gegraven wordt, hoe meer naar boven komt. De eerdere omerta blijkt alvast niet houdbaar: er zijn te veel mensen betrokken om het stil te houden. Maar wie? FNG was en is een bedrijf met stevige wortels in alle geledingen van het zakelijke leven van de Benelux: een groot aantal oudgedienden uit de retailsector zijn of waren aandeelhouders, investeerders of leden van de raad van bestuur en het auditcomité.
Gezien de vele wissels in het financiële management – met zelfs een periode zonder financieel directeur – had de raad van bestuur en het auditcomité op zijn minst zicht moeten hebben op de cijfers. Dit alles kan niet het werk zijn van één persoon. De beurswaakhond laat alvast niet meer los en opende ondertussen al vier verschillende onderzoeken: behalve naar de aandelen die plots bijna in waarde halveerden en naar de dubieuze transacties in de aankoopcentrale dus naar nog twee kwesties.
Hoe het ondertussen verder moet met FNG en zijn meer dan 3.000 medewerkers? Het probleem is dat iedereen nu in een lastig parket zit: met de dreiging honderden medewerkers te ontslaan, hoopt de directie toegiften van de banken af te dwingen. Die kunnen bijna niet anders dan toegevingen doen, want ze gaven niet alleen leningen maar verkochten ook gretig de obligaties van de rijzende ster.
Als aandeelhouder nu uitstappen, garandeert enorme verliezen, terwijl ook overnemers voor het bedrijf zoeken gezien de schandaalsfeer een ondankbare taak wordt. Mogelijk wordt het bedrijf door middel van herstructureringen nu alvast opgesmukt als bruid voor grote Duitse retailmoguls. Het kluwen verder ontwarren wordt echter de eerste opdracht, ongetwijfeld iets waar ook het Parket een vette kluif aan krijgt…
