Het is eindelijk officieel: merkfabrikanten zijn wel degelijk gewetenloze boeven. Boeten zullen ze, voor hun ongebreidelde hebzucht! Wie haalt er de voorhamer boven om de Europese inkoopmuren te slopen? Filet Pur verklapt het!
Aha in slomo
De foodweek – enfin, het weekend eigenlijk – begon met de feestelijke opening van de tweede Albert Heijn van het jaar, een opmerkelijk dieptepunt in de Belgische geschiedenis van de retailer. Daarmee doel ik voor alle duidelijkheid niet op de kwaliteit van die winkel, wel op het expansieritme dat dit jaar in slow motion verliep. Op die manier gaat het nog lang duren voor ze de kaap van de honderd bereiken. De Antwerpse vestiging mocht als eerste Vlaamse winkel uitpakken met een slimme Dopper Water Tap, schreven we. Hadden we beter niet gedaan: dat ding werkte namelijk niet. Murphy was op de afspraak. Shit happens.
Ook voor Lidl had het jaar beter kunnen eindigen: nog maar eens een staking krijgen ze daar op hun kerstbord. Te hoge werkdruk was een rode draad dit jaar. Dat de discounter als zowat enige supermarktketen níét opent op de zondagen voor Kerst en Nieuw, is geen teken van luxe. De bonden hebben geen zin om te betalen voor de hoge kost van lage prijzen. De als “nationaal” aangekondigde actie zou slechts een handvol winkels treffen, hoopte de directie, en dan vooral in Wallonië.
Prijsgeweld gegarandeerd
De hertekening van het Franse foodretaillandschap wordt intussen almaar concreter: die Casino-winkels gaan wel degelijk over naar Auchan en Intermarché, bevestigde de in schulden verzuipende retailer. Omdat die twee zo goed als alle medewerkers aan boord willen houden, vooral. De deal zal de Musketiers evenwel niet helpen om eindelijk die begeerde tweede plaats af te pakken van Carrefour, want die retailer legde eerder dit jaar immers al beslag op de Franse Cora- en Match-filialen. En zou nu ook graag de buurtwinkels van Casino willen inpikken. Tussen droom en daad staan twee bezwaren, evenwel. Eén: die winkels staan (nog) niet te koop. Twee: de concurrentiewaakhond zou vermoedelijk beginnen keffen.
Ook in Luxemburg is niets wat het ooit was, met dank aan de expansiedrang van E.Leclerc. De Franse marktleider wil z’n tijd nemen voor de omschakeling van de overgenomen winkels van de groep Louis Delhaize en ziet het Groothertogdom als een testlabo voor buurtwinkels – een segment dat buiten de comfortzone van de retailer ligt. Maar de eerste tot E.Leclerc omgedoopte Cora-hypermarkten heropenen al voor de zomer. Prijsgeweld gegarandeerd!
Confronterende feiten
Dat brengt ons bij het enige foodnieuws dat er écht toe deed, deze week. Want zie je nu wel: het is dus toch waar! Officieel, zelfs: merkfabrikanten zijn grimmige graaiers, die hun marges kunstmatig oppompen door onze supermarkten te beletten om Europees in te kopen. Territoriale leverbeperkingen zijn de epo van de FMCG. Dat zeg ik niet, dat zegt onze minister van Economie Pierre-Yves Dermagne op basis van een studie van het Prijzenobservatorium.
Daar werken enkel bloedernstige en hoogopgeleide ambtenaren, die hun verslagen gevalideerd zien door een Wetenschappelijk Comité. We hebben het hier, kortom, niet over vrijblijvende meningen maar over confronterende feiten. Pas op, Belgische winkels zijn voor zowat álles goedkoper dan de buurlanden: huismerken, groenten, vis, noem maar op. Die klagende consumenten beseffen niet half hoeveel chance ze wel hebben. Oké, vlees is in Nederland wat goedkoper, maar daar eten ze de brol die wij niet willen, zoals draadjesvlees en sukade, in plaats van echte filet pur.
Belachelijk duur
Waarom shoppers dan toch massaal grensoverschrijdend gedrag blijven vertonen? Het ware probleem zit bij de internationale merken, die bij ons dus beláchelijk veel duurder zijn dan bij de buren. Tja, aan onze supermarkten kan dat niet liggen hé? Nee, het zijn de multinationals die onze bevolking doelbewust in de armoede storten, door misbruik te maken van hun dominante marktmacht in dit kleine landje. Onze foodretailers mogen hun waar niet voordeliger over de grenzen inkopen, immers. Waar is die Europese eenheidsmarkt als je ze nodig hebt?
Want voor alle duidelijkheid: die prijsverschillen hebben uiteraard he-le-maal niks te maken met de accijnzen, frisdranktaks, verpakkingsbijdragen en (binnenkort) zwerfvuiltaks die fabrikanten hier opgelegd krijgen. Het idee alleen al, dat een regering haar eigen bevolking zou willen verarmen ten voordele van die bodemloze staatskas, is te absurd om waar te zijn, dat snapt iedereen. Neen, we hebben een zondebok en we laten ‘m niet ontsnappen.
Het vuile werk
Hulp is onderweg! Laat het vuile werk maar over aan de sloopkogel van Démolitions Dermagne SA: die inkoopmuren gaan tegen de vlakte, reken maar. Territoriale leverbeperkingen komen op de Europese agenda tijdens het Belgisch voorzitterschap, belooft Pierre-Yves. Daarmee zet hij zich op één lijn met zijn Nederlandse evenknie en komt hij onder andere ook de broers Frans en Michiel Muller tegemoet, die in naam van hun bedrijfjes Ahold Delhaize en Picnic al langer aandringen op een legalisering van de parallelimport.
Het zal ons benieuwen of en hoe de Raad van de Europese Unie tot de actie overgaat. Want populistische praat verkopen, dat hoef je politici niet te leren, maar hoewel er volgens de Europese Commissie jaarlijks veertien miljard op het spel staat, hebben ze tot nu toe slechts één fabrikant op machtsmisbruik weten te betrappen: AB InBev, intussen ook alweer vier jaar geleden. Omdat ze Albert Heijn beletten om goedkoop in Holland aangekochte Jupiler in hun Vlaamse winkels te verkopen. Op een uitspraak in het lopende kartelonderzoek tegen Mondelez is het nog altijd wachten.
Food- en drugsmaffia
Tja, áls het al waar is, dan valt het gewoon moeilijk te bewijzen. En net als de drugsmaffia kunnen die multinationals met hun vette marges nu eenmaal de duurste advocaten betalen. Maar dat ze zich geen illusies maken: de strijd tegen de leverbeperkingen wordt één van de rode draden in het komende foodretailjaar. Dat is ook één van de conclusies die we maken in ons grote foodretail jaaroverzicht 2023. Waarin we de faillissementen, haperende zakenmodellen en conflicten van de afgelopen twaalf maanden nog eens netjes op een rijtje zetten. Nagenieten, heet dat.
2024 wordt alweer niet evident, maar wel razend interessant, zoveel is zeker. Hoeveel lege rekken gaan we zien in januari? Hoe duurzaam is het herstel bij Colruyt? Veert Delhaize sterker dan ooit weer op? Hakt de familie Bouriez nog moeilijke knopen door? Blijft Jumbo volharden in de boosheid? Komt er een sectorakkoord? Lost AI al onze problemen op of gaat het mensdom finaal ten onder? Voorlopig blijft ChatGTP ons de antwoorden schuldig. Er zit dus niks anders op dan de Filet Pur ambachtelijk te blijven vervaardigen, elke week. Na een kerstpauze van twee weken, weliswaar. Geniet van de feestdagen en tot volgend jaar!
